Μάρκε

(Marche). Περιοχή (9.694 τ. χλμ., 1.463.868 κατ.) της κεντρικής Ιταλίας, με πρωτεύουσα την Ανκόνα. Στα Α και ΒΑ βρέχεται από την Αδριατική και ΒΔ συνορεύει με τη Δημοκρατία του Αγίου Μαρίνου, την Εμίλια-Ρομάνια και την Τοσκάνη, Δ με την Ούμπρια και Ν με τη Λάτσιο και την Αμπρούτσο. Περιλαμβάνει τις επαρχίες Πέζαρο-ε-Ουρμπίνο (Pesaro and Urbino), Ανκόνα (Ancona), Ματσεράτα (Macerata) και Ασκόλι Πιτσένο (Ascoli Piceno). Η Μ. συγκαταλέγεται ανάμεσα στις ορεινότερες περιοχές της Ιταλίας χωρίς όμως να διαθέτει πολύ μεγάλα υψόμετρα (υψηλότερη κορυφή το Μόντε Βετόρε, 2.476 μ.). Το ανάγλυφο αποτελείται από μεσοζωικά και καινοζωικά πετρώματα και έχει διαμορφωθεί υπό τη διαβρωτική επίδραση των υδάτινων ρευμάτων σε μακρές παράλληλες οροσειρές, οι οποίες ακολουθούν την κατεύθυνση των Κεντρικών Απεννίνων και χωρίζονται από βαθιές κοιλάδες. Το κλίμα είναι σχετικά ήπιο και επηρεάζεται από το ύψος του αναγλύφου. Ο πληθυσμός είναι διασπαρμένος σε πολλές πόλεις και οικισμούς, ωστόσο, εκτός από την πρωτεύουσα της περιοχής, Ανκόνα, κανένα αστικό κέντρο δεν φτάνει τους 100.000 κατ. Η οικονομία της περιοχής βασίζεται κατά μεγάλο μέρος στη γεωργία με κυριότερα προϊόντα το στάρι (45% της καλλιεργούμενης επιφάνειας), άλλα δημητριακά, ελιές, ζαχαρότευτλα, καπνό και κηπευτικά. Σημαντικές πλουτοπαραγωγικές πηγές είναι επίσης η κτηνοτροφία και η αλιεία. Η βιομηχανία βρίσκεται ακόμα σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, παρά την ύπαρξη υδροηλεκτρικών έργων στην περιοχή, με περισσότερο αναπτυγμένους τους τομείς της μηχανουργίας, υφαντουργίας, χημικών προϊόντων, ειδών διατροφής και χαρτοποιίας. Επίσης σε άνοδο βρίσκεται και ο τουρισμός. Ιστορία. Η περιοχή είχε κατοικηθεί από την παλαιολιθική εποχή. Τον 4o π.Χ. αι. στο βόρειο τμήμα της κατοικούσαν Κέλτες Σένονες, και στο νότιο Πικήνοι, ενώ τον επόμενο αιώνα εγκαταστάθηκαν πολλές ρωμαϊκές αποικίες. Αργότερα τη διαμοίρασαν Βυζαντινοί και Λογγοβάρδοι. Με την επικράτηση του φεουδαρχικού συστήματος, η περιοχή διαιρέθηκε σε μαρκιωνίες (marche, απ’ όπου προέρχεται και η ονομασία της) και από τον 14o αι. μ.Χ. αποτέλεσε ένα μωσαϊκό αυτόνομων κρατιδίων, τα οποία συχνά έρχονταν σε σύγκρουση μεταξύ τους. Στα μέσα του 15ου αι. ο Φραντσέσκο Σφόρτσα κατόρθωσε να δημιουργήσει μια ηγεμονία που περιελάμβανε ολόκληρη σχεδόν την περιοχή, και μισό αιώνα αργότερα ο Καίσαρας Βοργίας έθεσε τέρμα στην αυτονομία των φεουδαρχών. Έτσι, τον 16o αι. η Εκκλησία μπόρεσε ευκολότερα να δημιουργήσει στη Μ. ένα ενιαίο διοικητικό σύστημα. Με την προστασία των στρατευμάτων της Γαλλικής Επανάστασης, ιδρύθηκε το 1797 η Δημοκρατία της Ανγκόνα, αργότερα όμως η περιοχή περιήλθε και πάλι στη διοικητική εξουσία της Εκκλησίας, υπό την οποία παρέμεινε μέχρι το 1860, οπότε, με δημοψήφισμα, ενώθηκε με το βασίλειο της Ιταλίας. Τα μεσαιωνικά μνημεία αρχιτεκτονικής, ζωγραφικής και γλυπτικής της Μ., θρησκευτικής κυρίως έμπνευσης, παρουσιάζουν βυζαντινές και βενετσιάνικες επιδράσεις, ενώ η τέχνη της Αναγέννησης αντιπροσωπεύεται (κυρίως στο Ουρμπίνο) με έργα κλασικών ζωγράφων και αρχιτεκτόνων (Πιέρο ντέλα Φραντσέσκα, Πάολο Ουτσέλο, Μπραμάντε κ.ά.).